Co to jest alergia?

Zastanawiasz się, co to jest alergia? Należy ją rozumieć jako nadmierną i nieprawidłową reakcję układu immunologicznego na alergeny – substancje, które u osób zdrowych nie wywołują żadnych oznak uczulenia. Szacuje się, że w ciągu 100 lat odsetek osób borykających się z różnego typu alergiami wzrósł do 1% do aż 40%! Prowadzone obserwacje wykazały, że ryzyko wystąpienia alergii u dzieci w wieku 6-7 lat mieszkające w miastach jest nawet pięciokrotnie wyższe w porównaniu z ich rówieśnikami zamieszkującymi wsie*.
*https://www.mp.pl/pacjent/alergie/aktualnosci/200628,ponad-40-proc-polakow-ma-alergie

Jakie alergeny występują w Polsce najczęściej?

Alergeny to białka, które wchodzą w skład komórek roślinnych lub zwierzęcych. Mogą też być elementami niektórych substancji, np. zawartych w lekach. 

Chociaż rodzajów alergii jest wiele, w Polsce występują najczęściej alergeny obecne w:

• pokarmach – głównie: mleku krowim, rybach, jajkach, orzechach, owocach cytrusowych
• pyłkach roślin – m.in. zarodnikach pleśni, trawach, drzewach
• organizmach zwierzęcych – np. sierści zwierzęcej, roztoczach kurzu domowego.

Warto także podkreślić, że uczulające mogą być niektóre leki. Zalicza się do nich przede wszystkim środki przeciwbólowe oraz antybiotyk – penicylina.

Jeśli chodzi o alergie, można je podzielić na:

• sezonowe – wówczas objawy alergii pojawiają się w konkretnym sezonie, np. pylenia roślin
• całoroczne – wtedy reakcja alergiczna występuje przez cały czas w momencie zetknięcia się organizmu z alergenem, np. roztocza kurzu domowego.

Istnieją także tzw. alergie krzyżowe, w przypadku których osoba uczulona np. na pyłki brzozy może reagować np. na przypominające je alergeny obecne w jabłkach.

Czy to alergia? Objawy typowe

Dokucza ci swędzenie skóry lub ciągle zmagasz się z katarem, dlatego zastanawiasz się, czy to alergia? Objawy faktycznie mogą na to wskazywać, jednak symptomów jest znacznie więcej.

Najczęstsze objawy alergii to:

• katar
• wysypka
• łzawienie oczu
• duszność.

Może także pojawić się ból brzucha lub biegunka po spożyciu alergizującego pokarmu. Warto przy tym podkreślić, że objawy alergii są też zależne od tego, jakiej choroby alergicznej dotyczą. I tak:

• alergiczny nieżyt nosa daje takie symptomy jak np. katar, kichanie, świąd nosa, uczucie zatkanego nosa
• astma oskrzelowa atopowa objawia się m.in. dusznością, kaszlem, świszczącym oddechem
• atopowe zapalenie spojówek daje takie symptomy jak np. zaczerwienienie i łzawienie oczu, obrzęk spojówek, świąd
• alergia pokarmowa objawia się m.in. wymiotami, bólem brzucha, nudnościami, biegunką 
• pokrzywka atopowa objawia się swędzącymi bąblami, które są otoczone zaczerwienioną skórą.

Najcięższe objawy alergii przynosi tzw. wstrząs anafilaktyczny. Typowe są niego są: kaszel, duszność, obrzęk tkanki podskórnej, biegunka, utrata przytomności, spadek ciśnienia tętniczego.

Jeśli zastanawiasz się, czy to alergia, objawy dla niej typowe pojawiają się nagle i zwykle krótko po bezpośrednim kontakcie z alergenem (głównie w przypadku alergii na sierść zwierzęcą).

Jak zdiagnozować alergię?

Podstawą prawidłowego rozpoznania alergii jest szczegółowo przeprowadzony wywiad lekarski. Dlatego do wizyty u specjalisty warto się odpowiednio przygotować. Dobrym pomysłem może być obserwacja powtarzalności symptomów w określonych sytuacjach, np. częste kichanie w trakcie odkurzania lub sprzątania, ból brzucha lub biegunka po zjedzeniu ryb czy owoców morza, łzawienie oczu lub duszności po bezpośrednim kontakcie z sierścią zwierzęcia. 

Aby przekonać się, czy objawy alergii faktycznie świadczą o reakcji uczuleniowej, można wykonać specjalne badania alergologiczne. Standardem są testy alergiczne podstawowe, które pozwalają zidentyfikować uczulenie na najbardziej rozpowszechnione alergeny wziewne. Przydają się wówczas po to, aby potwierdzić lub wykluczyć alergię – szczególnie w przypadku braku konkretnego wskazania do tego, jaki test wykonać. 

Ponadto można wykonać konkretne testy ukierunkowane na konkretny rodzaj alergii. Są to: m.in.:

• profil wziewny
• profil pokarmowy
• profil kontaktowy
• profil atopowy
• profil insekty/pasożyty
• profil leki
• komponenty alergenów (alergie krzyżowe).

Alergii nie można lekceważyć, mimo że w niektórych przypadkach może dawać dość łagodne objawy. Nieprawidłowo leczona może skutkować poważnymi konsekwencjami zdrowotnymi – zwiększa ryzyko np. obturacyjnej choroby płuc w dojrzałym wieku.