Łysienie i zakola – jak sobie z nimi radzić?

Kiedy pojawiają się zakola?

Człowiek ma średnio ponad 100 tysięcy włosów na głowie, które rosną ok. 1 cm na miesiąc. Każdy z nich ma swój cykl życiowy, po którego zakończeniu włos wypada. Proces ten dzieli się na następujące fazy:

• anagen – wzrost włosa, trwa od 3 do 7 lat;
• katagen – tzw. okres przejściowy, trwa zaledwie kilka tygodni;
• telogen – faza spoczynku, w której dochodzi do wypchnięcia „starego” włosa i zastąpienie go „nowym”, trwa od 1 do 3 miesięcy.

Jak więc widać, wypadanie włosów w niewielkich ilościach jest naturalną konsekwencją wzrostu – codziennie traci się ich od 50 do 100. Z reguły nie jest to zauważalne gołym okiem i nie stanowi problemu. Ten pojawia się, gdy na szczotce lub w wannie zostają całe garści włosów, a przynajmniej więcej niż normalnie. Często jest to tylko okresowy kłopot spowodowany różnymi czynnikami zewnętrznymi i wewnętrznymi, jednak bywa, że zwykła utrata włosów prowadzi do trwałego łysienia. Gdy zaczynają pojawiać się zakola u mężczyzn oraz kobiet lub łyse placki, to znak, że trzeba interweniować i powstrzymać wypadanie włosów.

Rodzaje łysienia

Utrata włosów wbrew pozorom może wynikać z wielu przyczyn i być spowodowana wpływem zarówno czynników zewnętrznych (np. zabiegi fryzjerskie), jak i zmian hormonalnych czy gospodarki witaminowej. Na przestrzeni lat dermatologom udało się sklasyfikować problem łysienia i wyróżnić kilka najczęstszych jego rodzajów.

Łysienie androgenowe

To najczęstsza przyczyna wypadania włosów, która dotyka przede wszystkim mężczyzn, ale istnieje także odmiana łysienia androgenowego u kobiet. Uważa się, że może cierpieć na nie nawet połowa panów po 40. roku życia, choć problem ten czasem pojawia się wcześniej, nawet już w okresie dojrzewania. Głównym winowajcą w tym przypadku jest dihydrotestosteron (DHT), czyli aktywna postać testosteronu. Bywa, że włosy nie mają odporności na ten hormon, przez co następuje ich utrata oraz obumarcie samych mieszków. Pierwszymi objawami łysienia typu męskiego są charakterystyczne zakola zaczynające się od strony czoła. Włosy na skroniach i z tyłu głowy są bardziej odporne na działanie DHT.

Problem klasyfikowany jako androgenowe wypadanie włosów ma również postać żeńską, która przebiega nieco inaczej niż u panów. Tu przyczyną jest nierównowaga hormonów androgenowych (zbyt wysoki poziom) lub estrogenów (zbyt niski poziom). Do tego dochodzą także uwarunkowania genetyczne. Kluczowy wpływ na proces łysienia ma aromataza, enzym, który powoduje wytwarzanie się estrogenów. Jeśli jego poziom jest zbyt niski, powstaje pokaźna ilość dihydrotestosteronu, drażniącego mieszki włosowe. Ponieważ wysoki poziom męskich hormonów u kobiet sprzyja również trądzikowi oraz łojotokowi, często mówi się o łysieniu łojotokowym. Najbardziej narażoną na ten rodzaj wypadania włosów grupą wiekową wśród pań jest przedział 20-24 oraz 35-39 lat.

Łysienie plackowate

W tym przypadku u panów  na głowie, a nawet na brodzie oraz w innych owłosionych miejscach ciała, włosy mogą przerzedzać się, aż do całkowitego wyłysienia. Obszary te zwane są powszechnie łysymi plackami. Źródłami problemu w sytuacji łysienia plackowatego są choroby autoimmunologiczne, ale również zaburzenia psychosomatyczne czy układu nerwowego. Dolegliwość jest na tyle specyficzna, że często trudno jest rozpoznać faktyczną przyczynę. Zwłaszcza że objawy nierzadko samoistnie zanikają lub wielokrotnie nawracają. Jak się okazuje, choroba dotyka w równym stopniu mężczyzn oraz kobiet – w różnych okresach życia.

Łysienie telogenowe

Jest ściśle związane z cyklem wzrostu kosmyków. Zwykle w fazie końcowej pozostaje ok. 13% włosów na głowie. Natomiast łysienie telogenowe ma miejsce, gdy odsetek ten jest znacznie większy. Oznacza to, że więcej  włosów wypada, niż rośnie, a w efekcie powstają przerzedzenia. Utrata włosów ma tu charakter rozlany – ostry lub przewlekły. Kluczem jest przyczyna tego stanu, ponieważ zwykle jest nią nagłe wydarzenie, choroba lub silny stres. Niekiedy źródła problemu upatruje się w niewłaściwej diecie lub stosowanych lekach, a także przebytym schorzeniu. Telogenowe wypadanie włosów należy do łysienia odwracalnego. W zależności od przypadku i przy odpowiednim leczeniu może ustąpić po kilku miesiącach.

Łysienie anagenowe

To kolejna odmiana łysienia związana ze wzrostem włosów, w tym przypadku w fazie anagen. Powodem zaistnienia choroby jest uszkodzenie macierzy włosa. W następstwie tego staje się on kruchy i łamliwy, aż w końcu wypada. Na łysienie anagenowe mogą cierpieć osoby po chemioterapii lub silnej terapii antybiotykowej. Wśród innych przyczyn wymienia się również zatrucie metalami ciężkimi jak arsen. W tym przypadku leczenie polega na wyeliminowaniu źródła choroby.

Przyczyny wypadania włosów

Stan włosów, ich wzrost, a także wypadanie stanowi często odzwierciedlenie dyspozycji całego ciała. W większości przypadków wyeliminowanie czynników powodujących zaburzenia funkcjonowania organizmu może wystarczyć, aby pozbyć się niechcianego problemu. Wyróżnia się następujące przyczyny łysienia:

• nieprawidłowa dieta – uboga w witaminy z grupy B, białka oraz pierwiastki: żelaza i cynku. Szczególną uwagę na zbilansowany jadłospis powinny zwrócić osoby na diecie wegetariańskiej;
• niektóre leki – kuracje antybiotykami mogą prowadzić do okresowego łysienia. Do produktów medycznych, które szczególnie często powodują utratę włosów, należą m.in.: środki antykoncepcyjne, preparaty stosowane w narkozie, leki na tarczycę lub serce;
• choroby autoimmunologiczne – u chorych układ odpornościowy atakuje własne komórki – w tym przypadku mieszki włosowe, wywołując łysienie plackowate u kobiet i mężczyzn;
• nierównowaga hormonalna – dotyczy zwłaszcza hormonów tarczycy, a także testosteronu oraz estrogenu;
• stres – krótkotrwały lub przewlekły skutecznie odbija się na kondycji włosów.

Produkty na wypadanie włosów

To tylko niektóre ze źródeł problemów ze skórą głowy oraz włosami. W rzeczywistości każdy przypadek jest inny i przyczyny mogą się zazębiać. Przykładowo, wypadanie włosów u kobiet często ma charakter okresowy i jest spowodowane niewłaściwą pielęgnacją. Zbyt ciasne upięcia lub noszenie gumki w tym samym miejscu mogą wpływać na zwiększenie łamliwości oraz osłabienie mieszków włosowych. Również sztuczne, doczepiane kosmyki są nierzadko źródłem licznych kłopotów i choć łysienie po przedłużaniu włosów można wyleczyć, to przywrócenie skóry głowy do normalnego stanu zajmuje sporo czasu.

Łysienie u dzieci

Szczególnie niepokojącym problemem jest łysienie w młodym wieku. Podczas gdy okresową utratę włosów związaną z fazą dojrzewania można wytłumaczyć nierównowagą hormonalną, inaczej jest w przypadku nieco młodszych pacjentów. Oczywiście u niemowląt następuje naturalne „wycieranie się” włosów wynikające z częstego kontaktu z poduszką. Nie powinno być to powodem do obaw. Jednak poważniejszym kłopotem jest łysienie plackowate u dzieci. Choroba ta ujawnia się zwykle w młodym wieku, a winny, jak było to wspomniane, jest tu wadliwy układ autoimmunologiczny. Często współistnieje z inną tego typu chorobą, czyli atopowym zapaleniem skóry.

Naukowcy zauważyli również związek między łysieniem plackowatym u dzieci a pasożytami. Rozpoznano na przykład nużeńce, które mogą być obecne w torebkach włosowych i wywoływać stany zapalne, a w konsekwencji także miejscową utratę włosów.

Diagnozowanie łysienia

Jeśli zauważysz u siebie pierwsze niepokojące objawy – zakola u kobiety lub mężczyzny, łysienie na czubku głowy, lub dużą ilość włosów na szczotce czy w wannie – skonsultuj się z lekarzem. Diagnoza zwykle jest poprzedzona szczegółowym wywiadem dotyczącym stylu życia, diety, przyjmowanych leków itp. Następnie specjalista może zlecić wykonanie badań: krwi, moczu, a także poziomu hormonów. Podczas wizyty ważna jest również ocena kondycji samych włosów i skóry głowy. Realizuje się ją wizualnie, przez specjalną kamerkę lub pobiera się próbki do dalszych badań.

Jak powstrzymać wypadanie włosów – leczenie

W części przypadków leczenie łysienia ogranicza się do uzupełniania składników odżywczych. Tak jest u osób z niedoborami witamin i pierwiastków. Ewentualnie lekarz zmienia przepisane leki na takie niewywołujące skutków ubocznych w postaci utraty włosów. Na łysienie androgenowe u mężczyzn specjalista może zlecić rozpoczęcie kuracji środkami farmakologicznymi. Do najpopularniejszych należy substancja zwana minoksydylem o stężeniu 2 lub 5%. Preparat ten stosuje się zewnętrznie i w wielu przypadkach przynosi efekty również u kobiet. Gdy ten sposób nie sprawdzi się, być może konieczna będzie terapia hormonalna, np. za pomocą finasterydu – leku stosowanego w leczeniu problemów z prostatą, który zmniejsza aktywność DHT.

Wymienione metody pomagają w niektórych przypadkach przy wypadaniu włosów, ale jak wyleczyć łysienie plackowate? Jest to nieco bardziej skomplikowane, gdyż do dziś trudno określić przyczynę tej choroby. Na ogół terapia przebiega dwutorowo: poprzez przyjmowanie środków miejscowych oraz ogólnych. Pewną skuteczność wykazują glikokortykosteroidy w formie kremów i maści, a także minoksydyl. Dodatkowo pokonać łysienie plackowate można, stosując takie zabiegi, jak:

• kriomasaże;
• mezoterapia;
• karboksyterapia;
• laseroterapia.

Pokonaj łysienie

Utrata włosów to problem wielu kobiet i mężczyzn. Może powodować zaniżenie samooceny oraz pewności siebie. Na szczęście w większości przypadków jest to odwracalna dolegliwość, którą można wyleczyć. Pokonaj łysienie pod okiem specjalisty: trychologa lub dermatologa, których zadaniem jest diagnoza kłopotu. Oprócz terapii podejmuj profilaktyczne działania za pomocą naturalnych metod lub produktów dostępnych w aptekach, a dodatkowo zadbaj o zdrowe nawyki pielęgnacji włosów.