Skuteczne sposoby na walkę z trądzikiem

Trądzik – czym jest?

Najczęściej rozpoznawanym typem trądziku u nastolatków i osób dorosłych jest trądzik pospolity. Jest to przewlekła choroba aparatu włosowo-łojowego, której towarzyszy łojotok. Jej objawy są bardzo charakterystyczne. Są to:

• otwarte i zamknięte zaskórniki, czyli tzw. kaszka i wągry,
• grudki i krosty,
• pseudocysty i guzki,
• torbiele ropne.

Znajdują się one zazwyczaj w okolicach łojotokowych, czyli tam, gdzie występuje najwięcej gruczołów łojowych. Są to głównie twarz i plecy. 

Trądzik rozpoznaje się u 85% chłopców i 80% dziewcząt. Dotyka także 8% dorosłych w wieku od 35. do 45. roku życia. 

Przyczyny trądziku – jakie występują najczęściej?

Na występowanie trądziku duży wpływ mają czynniki genetyczne. Jeśli u bliskich członków Twojej rodziny występowały problemy z cerą, ryzyko, że rozwiną się one u Ciebie, jest dość wysokie. Jednak to nie jedyne przyczyny tej choroby. Wśród pozostałych powodów wymienia się także:

• nadmierną produkcję łoju – może być ona spowodowana zaburzeniami hormonalnymi, a zwłaszcza wzrostem poziomu androgenów lub zwiększeniem ich dostępności;
• zatkanie aparatu włosowo-łojowego przez czop rogowy,
• stan zapalny,
• reakcję immunologiczną,
• obecność bakterii Propionibacterium acnes w przewodzie wyprowadzającym,
• ekspozycję na różne zanieczyszczenia, np. chlor, dziegcie czy oleje,
• stosowanie sypkich produktów do makijażu, które blokują ujścia gruczołów łojowych,
• zażywanie leków, np. witaminy B12, jodu, barbituranów i steroidów,
• niewłaściwą pielęgnację, a zwłaszcza stosowanie produktów z olejem mineralnym,
• stres psychiczny,
• zbliżającą się menstruację – na kilka dni przed krwawieniem zwiększa się poziom uwodnienia nabłonka, który wyściela gruczoły łojowe. Z tego powodu powstaje trądzik,
• niewłaściwą dietę,

Choć patogeny nie biorą udziału w powstawaniu zaskórników, w miejscu występowania wykwitów zapalnych mogą pojawić np. drożdżopodobne grzyby Malassezia furfur, a także bakterie z rodzaju Propionibacterium granulosum, P. acnes i P. avidum. Mogą one spowodować nasilenie się stanu zapalnego.

Leczenie problemów ze skórą twarzy – co na trądzik?

Gdy na twarzy pojawia się krostka, zaskórnik czy podskórny guzek, wiele osób ma ochotę je wycisnąć lub rozdrapać. Nie rób tego! W ten sposób możesz nie tylko przyczynić się do nasilenia się stanu zapalnego i powstawania otwartej rany, ale także zwiększyć ryzyko powstawania przebarwień i blizn. Gojenie się takich uszkodzeń często trwa dłużej niż w przypadku nienaruszonych zmian. Dlatego nie dotykaj twarzy. 

Aby zwalczyć trądzik, zacznij od wizyty u lekarza podstawowej opieki zdrowotnej. Może on zlecić podstawowe badania krwi, moczu czy TSH oraz skierować na dalszą diagnostykę do dermatologa. Specjalista:

• zbierze wywiad na temat rodziny, a także stylu życia,
• oceni stan skóry i ustali rodzaj trądziku,
• może zlecić dodatkowe badania z krwi w celu wykluczenia np. chorób endokrynologicznych,
• podpowie, jaką pielęgnację stosować na co dzień,
• może zlecić odpowiednie leki, np. antybiotyki, tetracykliny lub izotretynoinę – pomogą one usunąć przyczynę problemu, złagodzić trądzik i przywrócić skórze równowagę.
• może zarekomendować aplikowanie na skórę preparatów ze składnikami, które wspierają procesy antybakteryjne, przeciwłojotokowe, przeciwzapalne, złuszczające naskórek i redukujące podrażnienia.

Wybór metody leczenia zależy przede wszystkim od stopnia nasilenia zmian i rodzaju trądziku.

Witaminy na trądzik – jakie stosować? 

Oprócz leków na trądzik często zaleca się spożywanie witamin. Dlaczego? Mają one wpływ na produkcję łojotoku, który może przyczyniać się do zaostrzenia się zmian trądzikowych. Szczególnie istotne jest spożywanie produktów z zawartością:

• witaminy C – wspiera produkcję kolagenu w celu utrzymania prawidłowych funkcji naczyń krwionośnych i dobrej kondycji skóry. Wspomaga także pracę układu odpornościowego, ochronę organizmu przed stresem oksydacyjnym oraz odbudowę zredukowanej formy witaminy E;
• witaminy PP, czyli niacyny – pomaga zachować dobrą kondycję błon śluzowych i zdrową skórę;
• witaminy B2, czyli ryboflawiny – wspiera utrzymanie błon śluzowych i naskórka w prawidłowym stanie. Wspomaga również procesy zabezpieczające komórki przed szkodliwym wpływem stresu oksydacyjnego;
• witaminy E – jest antyoksydantem. Pomaga ochronić skórę przed niekorzystnym działaniem wolnych rodników;
• witaminy A – wspiera procesy, które zachowują błony śluzowe i naskórek w dobrej kondycji. Do tego wspomaga pracę układu odpornościowego i specjalizację komórek.

Składniki te znajdziesz np. w preparatach witaminowych na trądzik. Jednocześnie pamiętaj, że te produkty trzeba potraktować wyłącznie jako uzupełnienie codziennego jadłospisu w składniki odżywcze. Nie mogą one być spożywane jako zamiennik zdrowej i dobrze zbilansowanej diety. 

Minerały na trądzik – co spożywać oprócz witamin?

Witaminy to nie jedyne składniki odżywcze, które są potrzebne do prawidłowego funkcjonowania organizmu i zachowania zdrowej skóry. W produktach na trądzik można znaleźć także, np.:

• cynk – wspiera właściwą syntezę DNA i białka, podział komórek oraz metabolizm witaminy A. Wspomaga utrzymanie naskórka w dobrym stanie i ochronę organizmu przed stresem oksydacyjnym;
• siarkę – wspiera proces produkcji kolagenu. Do tego pomaga regulować przepuszczalność błony komórkowej i stabilizować cząsteczki białka;
• miedź – wspiera utrzymanie tkanek łącznych w dobrej kondycji oraz prawidłową pigmentację skóry. Do tego wspomaga ochronę przed stresem oksydacyjnym i pracę układu immunologicznego.

Pamiętaj, aby podczas stosowania kilku produktów z witaminami i minerałami zwrócić uwagę na ilość poszczególnych składników. Upewnij się, że spożywając dany suplement, nie przekroczysz zalecanej dziennej porcji. 

Krem, serum i żel na trądzik – jakie kosmetyki wybrać?

Leczenie trądziku jest kluczowe, jeśli chcesz pożegnać ten wstydliwy problem. Jednak trzeba pamiętać także o właściwej pielęgnacji skóry na co dzień. Od tego, co nakładasz na swoją twarz, będzie zależeć jej wygląd. 

Najważniejsza zasada to nie podrażniać. Pamiętaj, że cera trądzikowa jest bardzo delikatna. Ze względu na liczne stany zapalne może łatwo ulegać uszkodzeniu czy wysuszeniu. Do tego często leki zawierają składniki aktywne, które pomagają złuszczać naskórek, zwalczać bakterie i absorbować nadmiar sebum. W efekcie skóra zostaje “odarta” ze wszystkiego i staje się bardzo wrażliwa. Dlatego kosmetyki powinny mieć łagodne formuły z substancjami, które wspierają łagodzenie podrażnień, odbudowę bariery hydrolipidowej i przywracanie naskórka do równowagi. 

Dodatkowo podczas codziennej pielęgnacji skóry trądzikowej skup się na:

• zapobieganiu tworzenia się zaskórników – wsparciem w tym zakresie mogą być, np. jony srebra. Wspomagają one procesy redukujące zmiany skórne i zmniejszające ryzyko powstawania nowych;
• przeciwdziałaniu nadmiernej produkcji sebum – dobrze mogą sprawdzić się np. cynk, glony i algi. Pomagają absorbować nadmiar łoju. Dzięki temu wspierają zwężanie ujść gruczołów łojowych, usuwanie zanieczyszczeń i wygładzanie skóry;
• normalizowaniu wydzielania łoju – te działania wspomagają np. estry. Wspomagają one hamowanie aktywności enzymu 5-alfa-reduktazy, który odpowiada za produkcję sebum;
• zwalczaniu bakterii – w tym mogą pomóc wielonienasycone kwasy tłuszczowe, np. linolowy. Wspierają one zmianę warstwy hydrolipidowej skóry i kontrolowanie składu mikrobioty na jej powierzchni,
• nawilżaniu cery trądzikowej – wspierają je np. kwas hialuronowy, mocznik czy panthenol. Wspomagają powrót miękkiego naskórka oraz ochronę przed przesuszeniem. Pomagają również zredukować produkcję sebum, ponieważ po oczyszczeniu skóra nie musi sama się “bronić” przed utratą wilgoci. 

W kosmetykach do pielęgnacji skóry trądzikowej mile widziane są także liczne składniki pochodzenia roślinnego np. takie jak:

• ekstrakty z fiołka trójbarwnego, skrzypu, pokrzyw i krwawnika – wspomagają działania ściągające skórę i antyseptyczne;
• ekstrakt z rumianku – pomaga oczyszczać naskórek, odkażać go i działać przeciwzapalnie. Do tego wspiera powrót gładkiej i jędrnej cery;
• olejki eteryczne z drzewa herbacianego, cytrynowy i jałowcowy – wspierają procesy antyseptyczne; 
• olejki kamforowy, lawendowy, bergamotowy i cedrowy – wspomagają procesy bakteriobójcze i przeciwzapalne oraz przeciwdziałające blokowaniu się ujść gruczołów łojowych,
• kwasy owocowe, czyli kwasy AHA i BHA – pomagają złuszczać martwy naskórek, wygładzać powierzchnię skóry i zmniejszać pory. Wymienia się wśród nich np. kwas salicylowy, który wspiera procesy regulujące produkcję sebum oraz przyspieszające gojenie się podrażnień i wyprysków. Do tego rozpuszcza się w tłuszczach, więc przenika przez warstwę rogową skóry i pomaga oczyścić ujścia gruczołów łojowych. 

Jednak żeby pielęgnacja mogła pomóc w walce z trądzikiem, trzeba regularnie aplikować wszystkie kosmetyki. Jak wskazują specjaliści, czasem potrzeba kilku miesięcy na to, żeby efekty leczenia i dbania o skórę zaczęły być widoczne.

Dieta na trądzik – jak powinna wyglądać?

Ostatnim, ale nie mniej ważnym czynnikiem, który wpływa na wygląd cery trądzikowej, jest dieta. Od tego, co jesz, zależy funkcjonowanie całego Twojego organizmu, w tym również skóry. W przypadku niedoskonałości trzeba wprowadzić kilka zmian w codziennym sposobie żywienia. Szczególnie ważne są:

• unikanie wysoko przetworzonych produktów, które zawierają konserwanty, sztuczne barwniki czy aromaty;
• zmniejszenie spożycia tłuszczów zwierzęcych i smażonych potraw,
• ograniczenie ilości soli w codziennych posiłkach na rzecz ziół,
• zrezygnowanie z używek, takich jak alkohol,
• zredukowanie spożycia produktów o wysokim indeksie glikemicznym, które powodują wyrzut insuliny,
• zmniejszenie ilości wypijanego mleka i zjadanych przetworów mlecznych lub całkowita rezygnacja z nich – istnieją przesłanki, że spożycie tych produktów powoduje wyrzut insuliny. Do tego zawierają one składniki o budowie steroidowej, które są prekursorami androgenów,
• ograniczenie spożycia kwasów omega-6 na rzecz kwasów omega-3. 

Jednocześnie pamiętaj, że badania nad wpływem tych produktów na ryzyko występowania trądziku wciąż trwają. Dlatego potraktuj to jako wskazówki, a nie sztywne wytyczne. 

Dodatkowo trzeba wprowadzić do codziennego jadłospisu nowe produkty, które będą dostarczać organizmowi wielu cennych składników pokarmowych. Osoby z trądzikiem powinny jeść:

• dużo warzyw i owoców – papryka, pomidory i owoce jagodowe stanowią źródło cennych przeciwutleniaczy, które wspierają ochronę przed szkodliwym wpływem wolnych rodników. Natomiast warzywa liściaste, strączkowe i kapustne zawierają błonnik, który wspomaga usuwanie z organizmu negatywnych produktów przemiany materii;
• oleje roślinne i orzechy – stanowią źródło nienasyconych kwasów tłuszczowych, które wspierają prawidłowe funkcjonowanie skóry. Do tego zawierają witaminę E, która jest antyoksydantem i wspiera ochronę organizmu przed działaniem wolnych rodników;
• chude mięso – zawiera dużą ilość łatwo przyswajalnego białka oraz cenny cynk, który pomaga utrzymać skórę w dobrej kondycji;
• pełnoziarniste produkty zbożowe – zawierają nie tylko błonnik, ale też witaminę E.

Te produkty stanowią podstawę np. diety śródziemnomorskiej, która według U.S. News & World Report jest jednym z najzdrowszych sposobów żywienia na świecie. Jej regularne stosowanie może pomóc nie tylko w walce z trądzikiem, ale także chorobami metabolicznymi, np. cukrzycą. Do tego wspiera redukcję śmiertelności z powodu dolegliwości ze strony układu krwionośnego.

Nawadnianie organizmu a trądzik – jak wpływa?

W codziennej diecie nie powinno także zabraknąć wody. Według wytycznych trzeba wypijać ok. 30-35 ml płynów na 1 kg masy ciała. W rezultacie osoby o wadze np. 80 kg powinny przyjmować ok. 2,4 l wody. Jeśli dodatkowo trenujesz, dodaj do tego 250 ml płynów na każdą godzinę aktywności fizycznej. 

Regularne nawadnianie organizmu nie tylko wspomaga utrzymanie jego homeostazy, ale także wspiera procesy zachowujące prawidłowy poziom nawilżenia skóry. Pomaga to zapobiec jej wysuszeniu.

Podejmij walkę z trądzikiem, a zwiększysz szanse na pożegnanie problemu.