22.02.2021
Gdzie jest wątroba i jaką pełni funkcję?
Ten ważny organ znajduje się w górnej części jamy brzusznej, z prawej strony, za żebrem. Wątroba leży tuż nad żołądkiem i jelitami, ale pod przeponą. Jej praca sprawia, że cały organizm może prawidłowo działać. Jej funkcje to:
- detoksykacja – przekształcanie szkodliwych metabolitów w neutralne i łatwe do wydalenia oraz akumulowanie ich,
- produkcja żółci, niezbędnej do trawienia i wchłaniania tłuszczów,
- magazynowanie i wytwarzanie energii w postaci łatwo dostępnych cukrów, białek oraz witamin i uwalnianie ich do krwi, kiedy jest to potrzebne,
- filtrowanie krwi ze zużytych erytrocytów i amoniaku,
- neutralizowanie mikroorganizmów chorobotwórczych jak bakterie i wirusy.
Co szkodzi wątrobie?
Ponieważ wątroba jest częścią układu pokarmowego, najbardziej szkodliwe dla niej nawyki i substancje będą związane z niewłaściwym odżywianiem. Nadmierne obciążenie jej dużą ilością tłuszczu, połączone z dostarczaniem związków, które organ ten metabolizuje, prowadzi do ograniczenia wydolności, stłuszczenia czy powiększenia. Czynnikiem obciążającym jest nadmiar alkoholu oraz różnego typu leki:
- przeciwbólowe – paracetamol, ibuprofen, metamizol, diklofenak, ketoprofen, naproksen,
- antybiotyki – tetracykliny, erytromycyna, cefalosporyny,
- hormonalne – zarówno antykoncepcyjne, jak i stosowane w hormonalnej terapii zastępczej,
- obniżające poziom cholesterolu, m.in. statyny,
- przeciwpadaczkowe, przeciwnowotworowe i wiele innych.
Jeśli leczysz się z użyciem medykamentów, które mogą zaszkodzić temu organowi, wykonuj regularne badanie wątroby. W ten sposób zyskasz możliwość przeciwdziałania jej chorobom w początkowym stadium.
Jak poznać, że wątroba funkcjonuje nieprawidłowo?
Dolegliwości ze strony układu pokarmowego bywają do siebie podobne, dlatego nie wszystkie muszą pochodzić z jednego źródła. Czasem są wynikiem chwilowej niestrawności, lecz odczuwane regularnie powinny być pretekstem do badań profilaktycznych. Jakie objawy ze strony wątroby świadczą o tym, że jest chora?
Czy wątroba może boleć?
Ból odczuwany w miejscu, gdzie leży wątroba, nie ma źródła w niej samej. Nie jest ona organem unerwionym. Bolesność w jej okolicy, pod prawym łukiem żebrowym, może wynikać z powiększania się otłuszczonej wątroby. Ucisk wywierany na sąsiadujące z nią narządy powoduje niepokojące odczucia.
Objawy chorej wątroby
Zastanawiasz się, kiedy udać się na badanie wątroby? Te objawy powinny Cię zaniepokoić:
- ból brzucha, szczególnie pod prawym łukiem żebrowym,
- obrzęki w różnych partiach ciała,
- nabrzmiały brzuch,
- pogorszenie samopoczucia, przemęczenie i osłabienie,
- zmiana koloru moczu na ciemniejszy, nawet brązowy lub krwisty odcień,
- brązowe przebarwienia na skórze,
- wrażliwość na powstawanie siniaków,
- zaburzenia krzepnięcia krwi,
- zażółcenie skóry,
- szorstkość naskórka, który w dotyku przypomina banknot („skóra banknotowa”),
- utrata apetytu,
- nudności,
- wahania masy ciała – zarówno chudnięcie, jak i przybieranie na wadze.
Choroby wątroby
Schorzeń związanych z tym oczyszczającym organem jest wiele, jednak w tym artykule skupimy się na tych, których skutki możesz niwelować we własnym zakresie. Wspomagając dietą i środkami ziołowymi leczenie prowadzone przez hepatologa czy internistę, poprawisz pracę swojej wątroby. Stosuj się do zaleceń specjalistów i konsultuj z nimi swoje plany żywieniowe.
Stłuszczenie wątroby
Powstaje, gdy niemetabolizowane krople tłuszczu osadzają się w obrębie komórek wątroby, czyli hepatocytów. Spowodowane jest to nadmiarem trójglicerydów we krwi i może być wywołane przy okazji występowania insulinooporności, zaburzeń metabolizmu lub wchłaniania (celiakia, choroba Leśniowskiego-Crohna), hiperglikemii czy z powodu stresu oksydacyjnego. Występuje w wyniku nieprawidłowości w żywieniu, często łączone jest z otyłością lub nadwagą. Początkowo stłuszczenie wątroby nie daje żadnych objawów, z czasem może dochodzić do jej odczuwalnego powiększenia, pogorszenia samopoczucia czy zaburzeń apetytu.
Poważnym problemem jest alkoholowe stłuszczenie wątroby, które powstaje w wyniku nadużywania alkoholu. Dotyczy ono częściej mężczyzn niż kobiet, choć to panie łatwiej zapadają na tę chorobę. Dzieje się tak dlatego, że do jego wystąpienia u płci żeńskiej potrzeba znacznie mniej alkoholu. Schorzenie to powoduje bardziej nieprzyjemne objawy, m.in. wymioty i nudności. Jeśli chory nie rozpocznie leczenia, może dojść do rozległych stanów zapalnych, a w efekcie do marskości wątroby.
Jak odwrócić stłuszczenie wątroby?
W obu przypadkach jest to choroba odwracalna, wystarczy tylko odpowiednio wcześnie podjąć działania przeciwdziałające dalszemu jej rozwojowi. W celu regeneracji wątroby zaleca się ograniczenie spożywanego alkoholu, a także tłuszczów w diecie, włączenie do planu dnia dawki ruchu oraz uzupełnienie niedoborów witamin. Można również przyjmować ziołowe środki wzbogacone o substancje przyspieszające przemianę tłuszczów. Ile trwa regeneracja wątroby po alkoholu? W ciągu kilku-kilkunastu tygodni jej stan powinien ulec znaczącej poprawie.
Marskość wątroby
Gdy dochodzi do niszczenia się hepatocytów w wyniku nieustających stanów zapalnych lub zwłóknienia, pacjent zapada na marskość wątroby. Choroba ta uniemożliwia normalne funkcjonowanie narządu, czego konsekwencje widoczne są nie tylko w samopoczuciu, ale i na skórze. Pojawiają się charakterystyczne, podskórne kępki cholesterolu i zażółcenie oraz brązowe przebarwienia. Jest to dolegliwość, której nie da się odwrócić, a pacjenci chorujący od dłuższego czasu kierowani są do przeszczepu. Leczenie polega na podtrzymaniu funkcji wątroby, wspieraniu usuwania toksyn i ograniczaniu skutków powikłań.
Ze względu na nieodwracalność tej choroby i trudności w terapii należy starać się jej zapobiegać i nie dopuszczać do powstawania stanów zapalnych.
Polekowe uszkodzenie wątroby
Przyjmowane leki mogą powodować uszkodzenia hepatocytów wtedy, gdy weźmie się na raz zbyt dużą dawkę, dojdzie do ich interakcji np. z alkoholem lub są brane przewlekle. Niestety substancje lecznicze często nie pozostają obojętne dla zdrowia i obciążają organizm w czasie terapii. Uszkodzenie wątroby związane z lekami może objawiać się bardzo różnie i prowadzić do rozmaitych schorzeń. Wykrywa się je przede wszystkim za pomocą pomiaru enzymów wątrobowych. Zdarza się, że dochodzi do upośledzenia wydzielania żółci, a nawet do cholestazy.
Jakie badania wątroby warto wykonać?
Na wizycie u lekarza internisty lub hepatologa opowiedz o swoich dolegliwościach i możliwych czynnikach obciążających Twoją wątrobę. Na podstawie wywiadu specjalista zleci wykonanie badań:
- próby wątrobowe – badanie krwi polegające na oznaczeniu w niej poziomu enzymów wątrobowych AlAT, AspAT, ALP, GGTP,
- poziom bilirubiny w moczu, a także ocena jego koloru i gęstości,
- USG,
- biopsja wątroby w przypadku poważniejszych zmian.
Regeneracja wątroby – co to jest?
Odnowa komórek wątrobowych i cofnięcie procesów zapalnych jest możliwe! Szybka regeneracja wątroby nastąpi, gdy poza leczeniem wprowadzisz także zmiany w diecie i trybie życia. Dzięki nim jeden z najważniejszych filtrujących narządów wróci do sprawności, czego efekty odczujesz w lepszym samopoczuciu i prawidłowym trawieniu. Jak znów poczuć się lekko? Wystarczy włączyć do diety to, co lubi wątroba!
Jak naturalnie wesprzeć pracę i odnowę wątroby?
Zastanawiasz się, jak odtłuścić wątrobę? Podstawą będzie odpowiednia dieta:
- niskotłuszczowa, by dodatkowo nie obciążać hepatocytów,
- bogata w błonnik, który ogranicza wchłanianie tłuszczu zawartego w pożywieniu,
- pełna warzyw, dzięki którym uzyskasz uczucie sytości i uzupełnisz witaminy,
- z niską zawartością owoców, szczególnie tych bogatych we fruktozę, jak winogrona, gruszki, jabłka i śliwki,
- bazująca na chudym mięsie,
- oparta o węglowodany złożone jak kasze, pełnoziarniste makarony, brązowy ryż czy ciemne pieczywo.
Dodatkowo możesz skorzystać z pomocy ziół, których wyciągi często zawarte są w suplementach diety. Kupisz je w aptekach. Na jakie rośliny warto zwrócić uwagę, by szybko zregenerować wątrobę?
- Olej z ostropestu plamistego, bogaty w sylimarynę, znaną z właściwości odnawiających hepatocyty – wspomaga pracę narządu i radzi sobie z problemami takimi jak otłuszczona wątroba,
- karczoch, który dostępny jest w tabletkach, kapsułkach oraz jako susz do parzenia – wykazuje właściwości obniżające poziom cholesterolu we krwi,
- wodne wyciągi i napary z dziurawca zwyczajnego,
- wywary z korzenia mniszka lekarskiego i napary z jego ziela,
- stymulujące wydzielanie żółci zioła takie jak krwawnik pospolity i nagietek lekarski.
Możesz skomponować własną mieszankę ziołową, wraz z innymi roślinami poprawiającymi trawienie lub pić je samodzielnie. W aptekach kupisz wygodne w stosowaniu preparaty na bazie naturalnych ekstraktów, m.in. z fosfolipidami, sylimaryną, a także cennym aminokwasem – ornityną. Przyjmowanie suplementów diety skonsultuj ze swoim lekarzem i zapytaj go, czy nie kolidują z lekami.
Wzbogać dietę o składniki dobre dla wątroby!
Wiesz już, po której stronie jest wątroba i dzięki temu możesz ocenić, czy odczuwany ból pochodzi z jej okolic. Możesz jednak zadbać o jej stan jeszcze zanim wystąpią negatywne objawy stosowania leków czy nadużywania alkoholu. Jeśli nie możesz uniknąć szkodliwych czynników, bo pomagają Ci w codziennym funkcjonowaniu, staraj się nie obciążać wątroby dietą. Wzbogać jadłospis o cenne składniki odżywcze, które przyspieszą regenerację i zapobiegną niszczeniu się komórek narządu. Zrób coś dobrego dla zdrowia już dziś!